Voor je begint met lezen: ja, er ontbreken ontzettend veel spelers op deze lijst. We hebben een willekeurige toptien gefabriceerd, maar dat had uiteraard ook een tophonderd kunnen worden. Zie het dus vooral als een geinige bloemlezing. Eentje met namen waarover we ooit mochten mijmeren of ze het wit-rood-witte shirt over de schouders zouden trekken.

1. Willem van Hanegem
In het seizoen 1967/1968 eindigt het in financiële nood verkerende Xerxes/DHC verrassend op de zevende plek in de eredivisie. Het grootste talent van die ploeg? Een jongen die in de media wordt aangeduid als ‘Wim Hanegem’. Er hoort ‘van’ tussen de voor- en achternaam, maar daar komt men pas later achter, tekende David Endt al een keer voor ons op in een Ajax Life krant.

Wim van Hanegem, 24 jaar, is de ontdekking in de eredivisie en een van de meest begeerde voetballers van Xerxes/DHC, dat aan het eind van het seizoen spelers moet verkopen wegens een dreigend faillissement. Ook kampioen Ajax heeft belangstelling voor de sterke middenvelder met het verfijnde linkerbeen.

Coach Rinus Michels wikt en weegt. Financieel kan Ajax het zich veroorloven en technisch gezien is Van Hanegem een verrijking. Toch besluit Michels het niet te doen. Voor het op snelheid gebaseerde voetbal van Ajax acht hij Van Hanegem te traag. ‘De Kromme’ zou bij Feyenoord en Oranje echter uitgroeien tot een van de beste Nederlandse voetballers aller tijden.

2. Ruud Gullit
Had geboren Amsterdammer Ruud Gullit in het wit-rood-wit kunnen spelen? De interesse was er wel degelijk in 1978. Gullit is dan een multifunctioneel talent dat, samen met de andere jonge topper Frank Rijkaard, voetbalt in het zwart-blauw van DWS. Ajax heeft zijn zinnen gezet op de dan vijftienjarige Gullit en waagt een poging om het talent binnen te hengelen.

De jongen uit Amsterdam-West wordt in zijn ouderlijk huis bezocht door een Ajaxvertegenwoordiger. Een tikje hooghartig gaat Ajax ervan uit dat elk Amsterdams gozertje maar wat graag naar De Meer wil komen. In Gullits geval ligt dat anders. De Ajaxhouding valt niet lekker. Bovendien ligt de sympathie van vader George Gullit ver weg van Ajax en nog hevig bij DWS, ooit de natuurlijke felle rivaal binnen de Amsterdamse voetbalgrenzen. Oude sentimenten spelen helaas een rol.

De Ajaxafgevaardigde wordt hartelijk bedankt voor de moeite. Gullit kiest jammer genoeg voor een andere route naar de top. Barry Hughes, de trainer van Haarlem, weet wel een gevoelige snaar bij de Gullits te raken. De rest is historie.

3. Hugo Maradona
‘Ajax aast op Hugo Maradona’ is de kop van een Telegraafartikel in 1987. Hugo is – inderdaad – het jongere broertje van Diego Armando. Het jongste Argentijnse wonderkind schijnt een even fabelachtige techniek te hebben als zijn grote broer en zou best bij Ajax willen voetballen.

In het artikel werd ook Johan Cruijff – toenmalig technisch directeur – opgevoerd: “We namen zijn verzoek uiterst serieus. Het zou stom zijn als Ajax zo’n kans liet lopen. Er wordt aan gewerkt. Ik weet dat hij linksbenig is en technisch heel goed. Maar we moeten niet te vroeg juichen. Er zijn grenzen en normen. Wanneer het financieel niet haalbaar is, houdt alles op.”

Cruijffs informanten brachten het nieuws mooi, maar weinig volledig. Zo is de belangrijkste misser dat Hugo, anders dan zijn beroemde broer, stijf rechtsbenig is. Ook heeft hij niet de kwaliteiten van broerlief. Een echte Maradona in het Ajaxshirt zal er dan ook nooit komen. Het zomersprookje gaat in rook op.

Hugo ging vervolgens naar Ascoli, waar hij een bleek seizoen voetbalde. Daarna ging hij zonder groot succes bij Rayo Vallecano en Rapid Wien aan de slag. Wat blijft is de herinnering aan een mooi bericht in de komkommertijd van 1987.

4. Estéban Cambiasso
Door het uitgesproken Bosman-arrest zijn de scoutingsgrenzen verlegd. Zuid-Amerika, altijd een fijne talentenmijn, wordt met hulp van externe voetbalopletters nauwkeurig in de smiezen gehouden. In de zomer van 1995 komt de Belg Etienne Wilssens met een ‘zekerheidje’ op de proppen. Het gaat om een Argentijnse jeugdinternational van Argentinos Juniors, een linksbenige middenvelder met offensieve drang.

Zijn naam? Estéban Cambiasso, dan pas vijftien jaar jong. Hoofdscout Ton Pronk reist af naar Buenos Aires en spreekt daar met onder andere de ouders van het talent. Besloten wordt dat de jonge Estéban samen met zijn vader voor een kennismaking naar Amsterdam komt. De eerstejaars B-junior, die later bij Real Madrid, Internazionale en de nationale ploeg furore maakt, komt uiteindelijk niet. Hij verhuist in 1996 naar Madrid.

Aanbevolen

Ajax in pot 1 bij loting groepsfase Champions League

5. Eric Viscaal
Wie weet nog dat Ajax Eric Viscaal op het oog had als de opvolger van Stefan Pettersson? De spits speelde destijds bij KAA Gent en Louis van Gaal zag in hem dé nieuwe man in de punt van de aanval. Hij trainde twee weken mee met zijn beoogde nieuwe collega’s en speelde zelfs een oefenduel namens Ajax. Dat gebeurde tegen Noordwijk. Viscaal was viermaal trefzeker en Van Gaal zag het helemaal zitten.

De transfer zou echter – tot afgrijzen van Viscaal – nooit plaatsvinden. Volgens eigen zeggen omdat zijn zaakwaarnemers er destijds een ‘potje van maakten’. Ze stelden continu nieuwe eisen bij Ajax, terwijl de speler zelf niet op de hoogte was van wat er allemaal werd besproken. In Amsterdam raakte men de handelswijze van Viscaals belangenbehartigers snel beu. Er werd besloten om door te schakelen.

Viscaal noemde de keuze van Ajax jaren later ‘logisch’. In 1995 stapte hij uiteindelijk over naar Grasshoppers in Zwitserland, wetende dat die ene grote kans in rook was opgegaan.

6. Patrick Vieira
Ajax dacht zich in 1996 te verzekeren van AC Milanmiddenvelder Patrick Vieira. Het was zo goed als rond, maar het liep allemaal anders. De reden? Toenmalig Arsenalmanager Arsène Wenger stak er een stokje voor door zijn landgenoot naar Londen te halen. Een bliksemactie, want Vieira was zelfs al in Amsterdam om een contract te tekenen.

“Ik had een grote invloed, dat klopt,” herinnert Wenger zich in 2015 op het digitale huis van Arsenal. “Ik belde hem op vanuit Japan en hij was toen in Amsterdam om een contract te tekenen bij Ajax. Ik zei: ‘Alsjeblieft, stop daarmee. Kom naar Arsenal.’ Ze wilden net naar het stadion gaan, maar de volgende ochtend pakten ze het vliegtuig van Amsterdam naar Londen.”

Onder de vleugels van Wenger groeide Vieira uit tot een van de beste middenvelders van zijn tijd. Arsenal maakte zo’n vijf miljoen euro over naar zijn vorige werkgever in Milaan.

7. Bas Dost
‘Liever nog meer sportief drama, dan een spits in Ajaxpyjama’. Het was in 2011 de tekst op een ludiek spandoek van sc Heerenveensupporters. Het lukte Ajax niet om Bas Dost los te weken bij de Friezen, terwijl de spits niets liever wilde dan naar Amsterdam verkassen. Zijn zaakwaarnemer Henk Nienhuis liet destijds weten dat Dost altijd in een Ajaxpyjama sliep en daar wisten de fans in het Abe Lenstra Stadion wel raad mee.

Een transfer was in de winter van 2011 dan ook serieus dichtbij en er werd door kamp Dost een arbitragezaak aangespannen om een doorbraak te forceren. Die ging verloren, maar Ajax en Heerenveen bleven met elkaar in gesprek. Dost doorstond zelfs de medische keuring, maar kreeg op deadlineday om 23.55 uur te horen dat het allemaal toch niet doorging. De spits verklaarde dat hij geen idee had waarom. Volgens zijn zaakwaarnemer was er geen tijd meer om de deal af te ronden, terwijl Heerenveen ontkende dat er überhaupt een akkoord met Ajax was bereikt.

Dost voelde zich ‘genaaid’, stelde hij jaren later in het tv-programma De Tafel van Kees. “Er zullen allerlei dingen hebben meegespeeld, maar het ging niet door en dat was een flinke teleurstelling. Danny Blind en Frank de Boer belden de volgende dag, maar ik was niet voor rede vatbaar en nam daarom niet op. Ajax was altijd mijn club en als je dan op zo’n manier wordt genaaid, dan heb je daar niet zo veel mee.”

8. Samuel Eto’o
Deze mag in dit lijstje niet ontbreken. De naam van Eto’o stond in 2014 op alle voorpagina’s als dé mogelijke transferstunt van Ajax. Komt hij wel of komt hij niet? Was het reëel? Lang leek dat wel het geval. Overmars reisde af naar Parijs om met de levende legende uit Kameroen te praten over een mogelijke overgang.

Het hield de gemoederen flink bezig en vele voetbalharten gingen sneller kloppen. Eto’o hield het aanbod in beraad en vroeg bedenktijd. En daarna nog meer bedenktijd. En daarna nog veeeeel meer bedenktijd. Eto’o leek de boel aan het lijntje te houden, wachtend of er niet iets beters op zijn pad zou komen. Overmars stelde een deadline en uiteindelijk koos Eto’o voor Everton, waarna Arek Milik bij Ajax werd gepresenteerd als de nieuwe spits.

Aanbevolen

Huntelaar en Hamstra druk bezig met transferpuzzel

9. Mario Balotelli
In de zomer van 2016 komt het nieuws naar buiten dat Overmars en het kamp van Mario Balotelli met elkaar in contact stonden. De haalbaarheid van Super Mario – toen nog onder contract bij Liverpool – werd serieus onderzocht. Het zorgde voor grote hilariteit op sociale media en er gaat geen dag voorbij dat we het er met z’n allen niet over hebben. Komt het enfant terrible echt naar Amsterdam om Arek Milik op te volgen? Een transferjosti van jewelste, zou blijken.

Overmars stelde in die tijd dat hij ‘kanonnen’ naar Ajax wilde halen. Dan zou het binnenslepen van Balotelli wel echt een stunt zijn geweest, al kun je je afvragen of het echt een goed idee was geweest. We vragen ons tot op de dag van vandaag af wat het voor de shirtjesverkoop had betekend, haha! Het hele verhaal gaat uiteindelijk ook niet door en de spits gaat op huurbasis naar bij AC Milan.

10. Richarlison
Alles leek in kannen en kruiken, maar ook de overgang van Richarlison van Fluminense naar Ajax ging in 2017 zomaar ineens niet door. De Braziliaan zou al naar Nederland vliegen om voor Ajax te tekenen, maar liet zich op het allerlaatste moment door Watfordmanager Marco Silva overhalen om toch voor Engeland te kiezen. De Portugese trainer vertelde eerder in The Guardian hoe hij Richarlison toch voor Ajax’ neus wegkaapte.

Silva belde met de zaakwaarnemer van Richarlison om alles stop te laten zetten en kreeg het nummer van de speler zelf. Ook de aanvaller vertelde dat hij voor Ajax had gekozen, maar zijn toekomstige trainer wist hem om te praten door hem te vertellen dat de Premier League veel groter was dan de eredivisie en dat hij hem als trainer altijd zou steunen. Hij kreeg de voetballer mee in zijn verhaal en dat was slecht nieuws voor Ajax.

Silva: “Daarna moest ik de Watfordeigenaar er nog van overtuigen om het Ajaxbod te evenaren en om dus veel meer geld (zo’n dertien miljoen euro) neer te leggen voor een heel jonge Braziliaan die nooit eerder in Europa had gespeeld. Samen voorkwamen we dat hij naar Nederland zou vliegen.”

Twee dagen later verscheen hij op het trainingsveld van Watford. Inmiddels speelt Richarlison voor Everton. De ploeg uit Liverpool maakte veertig miljoen euro over naar Watford. Dat bedrag kan via bonussen oplopen naar 58 miljoen euro.

Overmars liet bij het stuklopen weten te balen en stelde dat Brazilië ‘een lastige markt’ is, waarbij de spelregels continu wijzigen. Hij liet destijds eveneens weten dat Ajax ‘gewoon’ in de Braziliaanse vijver zou blijven vissen. Met Antony hield hij woord.