Door Kevin Van Nunen

We vroegen het nog aan Marcel Keizer tijdens de persconferentie: is het een optie om met drie verdedigers te beginnen? Dat was zeker een optie, het enige probleem was dat er dan geen back zou overlappen. Helaas overlapten beide backs ook niet toen Ajax met vier verdedigers achterin stond.

Daarom besloot de trainer in de rust in te grijpen. Frenkie de Jong erbij en over naar 3-4-3. Als de backs toch niet overlappen, kun je net zo goed zonder spelen. Met Frenkie erbij, kwam er in ieder geval beweging. Niet alleen bij Frenkie, ook bij anderen en toen bleek Roda weinig waard. Want laten we wel wezen: Ajax speelde tegen de 'nummer laatst'.

Wat vertellen de data hierover? We hebben van onze partner @11tegen11 opnieuw xG-plots, passmaps en pitch plosts gekregen en hieronder afgebeeld. Op die manier kun je nog eens rustig checken hoe de wedstrijd nou precies verliep. We trappen wederom af met het xG-plot, waarin het doelgevaar in kaart wordt gebracht.

xG-plot
Zoals je ziet, gebeurde er in de eerste helft bij Ajax verdomd weinig. We kunnen gerust stellen dat er afgezien van de kans van David Neres – hij schoot gehaast over – vrijwel niets gebeurde tot de gelijkmaker van Justin Kluivert, die naar binnen trok en afrondde met het allerlaatste balcontact van de eerste helft.

De gelijkmaker viel net op tijd en het is maar goed dat Roda een kans op de 0-2 miste, anders was het misschien wel een zeer vervelende middag geworden. Gelukkig pakte Ajax nu wel door na een gelijkmaker tegen het einde van de eerste helft. En met het inbrengen van De Jong plus extra beweging om hem heen, begon het na rust te draaien.

Je ziet dat Ajax in de tweede helft een mooi trappetje aan kansen bij elkaar voetbalde, ten teken dat er volop doelgevaar werd gecreëerd. Iedere tree staat voor een doelkans. Hoe groter de kans, des te groter de sprong van de lijn. Terugkijkend blijkt die kans waarbij Neres over mikte bijvoorbeeld best wel groot te zijn geweest.

Als je de wedstrijd van zondag laat simuleren op basis van de gecreëerde kansen van beide ploegen, komt Ajax op basis van Expected Goals negen van de tien keer als winnaar uit de bus. Puur op basis van de tweede helft dus, want in de eerste 44 minuten zag de wereld er heel anders uit…

Passmap
Als we de passmap erbij pakken, dan valt er weer genoeg interessants te ontdekken. De passmap is gebaseerd op de eerste zeventig minuten, omdat er daarna te veel wissels worden doorgevoerd die de boel in de war schoppen. De passmap van Ajax ziet er, dankzij die goede tweede helft vooral, redelijk goed uit.

Ook hier heeft het inbrengen van Frenkie uiteraard invloed op, maar alleen de basiself wordt weergegeven. Het is daarom goed te weten dat de stip van Deyovaisio Zeefuik is gecorrigeerd voor zijn speelminuten: 45 van de 70 in totaal. Ook zijn gemiddelde positie is zoals hij daadwerkelijk op het veld stond.

Wat wel opvalt is dat het centrale duo Veltman/De Ligt wat verder uit elkaar staat dan normaal. Dit komt wel door de tactische omzetting die in de rust plaatsvond, want Ajax ging verder met drie in plaats van vier verdedigers waardoor de zone waarin een speler opereert groter wordt.

Keizer ruilde 4-3-3 in voor 3-2-4-1, een systeem dat volgens de geleerden niet eerder is vertoond in de eredivisie. Het zou leuk zijn als Keizer eens in die formatie start, zodat we precies kunnen zien wat voor passmap 3-2-4-1 oplevert, want in feite ruil je beide backs in voor een extra middenvelder en dat bezorgde de tegenpartij eindelijk problemen.

De trainer maakt zijn backs graag belangrijk, maar de enige die op een goede manier invulling kan geven aan dit concept is de geblesseerde Sinkgraven. Helaas kan Ajax niet van hem op aan, daarvoor is hij te blessuregevoelig. Sinkgraven maakt sowieso amper een hele wedstrijd vol en ligt er nu waarschijnlijk weer een tijdje uit.

Het hele punt is dat Ajax probeert een overtal te creëren, maar Roda stelt hier natuurlijk ook iets tegenover. Dit levert een passmap op in U-vorm. Een hoefijzer is ook een goede omschrijving. Je ziet dan bijna geen lijnen van buitenaf naar de centrale spelers. Dit was vorige week tijdens NAC-uit wel anders.

Je ziet het bijvoorbeeld aan de output van Neres. Die output is er namelijk bijna niet. Neres speelde amper een bal naar binnen. We kunnen ons een moment herinneren en dat leverde direct de 2-1 op, omdat de Braziliaan erin slaagde Dolberg op een gevaarlijke positie in stelling te brengen.

Gelukkig nam Kluivert dit keer de honneurs waar. Er zijn twee pijlen zichtbaar tussen de linksbuiten en spelmaker Ziyech, de bal ging dus over en weer. Ook werd Ziyech diverse keren in stelling gebracht door Wober, die best een aardige wedstrijd speelde.

Als je benieuwd bent naar meer analyse over 4-3-3 tegenover 3-2-4-1 doe je er goed aan om de eerste tien minuten van FC Afkicken te bekijken. De uitzending vind je hier.

Pitch plot
De pitch plot van Ajax - Roda JC introduceren we bij deze op onze website. Want het is natuurlijk leuk om 22 keer op doel te schieten, het is nog veel leuker om te zien vanaf waar dat gebeurde. De kansen die Ajax creëerde, waren best goed!

Hoe dichter je bij het doel staat, des te groter de kans om te scoren. Achttien van de 22 pogingen door Ajacieden werden ondernomen vanuit de vijandelijke zestien. Het is dan ook geen toeval dat de meeste stippen best wel groot zijn. Er werd slechts vier keer aangelegd vanaf serieuze afstand, wat stukken minder gevaar opleverde.

Omgekeerd kwam Roda tot drie serieuze doelpogingen, waarvan zich er twee in de eerste helft voordeden. De derde serieuze kans viel pas vlak voor tijd te noteren, toen de wedstrijd allang was gespeeld. Het prikbord van Ajax was toen al een stuk voller.

Start balbezit
Als we toch uitgebreid aan het analyseren zijn, pakken we ook deze kaart nog even mee. Waar kwam Ajax exact in balbezit tijdens Roda-thuis? Nou, stukken dichter bij het eigen doel dan tijdens NAC-uit. Hoe hoger op het veld je de bal verovert, des te groter de kans dat de verdediging open ligt.

Helaas gebeurde dit in de eerste helft van Ajax - Roda niet of nauwelijks en na rust evenmin. Dat is zonde! Des te knapper is het in die zin wel weer dat Ajax zo veel doelgevaar creëerde, want er moest serieus moeite worden gedaan. Het was geen kwestie van de bal afpakken en doorlopen richting doel.

Nog even de legenda: Je ziet zwarte bolletjes met een groene rand er omheen. Dit gaat om een balverovering uit open spel die resulteerde in een schot op doel. Hoe groter het bolletje, des te groter de kans die hieruit volgde. Een rood bolletje staat voor een balverovering die vervolgens geen kans opleverde.

• Passmaps: Ajax waant zich tijdens Avondje NAC in speeltuin