Ping! Mail uit Cyprus. WeTransfer strooit honderd foto’s van Omonia Nicosia - Ajax op ons bureaublad. Als redacteur voel je dan hetzelfde als een succesvolle goudzoeker. Het zijn tot dan voor mij en de collega’s onbekende foto’s. Goud! Het is uiterst geschikt beeldmateriaal voor het Europese themanummer van ons magazine Ajax Life, waarbij we altijd op zoek zijn naar niet eerder vertoonde beelden of vertelde verhalen. 

De zwart-wit foto’s zijn divers. Zo zie ik de Ajaxdelegatie aan het diner de avond voor de wedstrijd. Een tafel voor tien man. Ajaxvoorzitter Ton Harmsen is reusachtig vergeleken met zijn Cypriotische collega Kostas Limpouris. Ook mooi wat betreft tijdsbeeld: de aan zijn sigaar lurkende secretaris Jan Westrik, penningmeester Ton Brandsteder met een peuk in de hand en administrateur Gerard Holsheimer, zo te zien geen roker en drinker, tussen de vijf Cypriotische bestuursleden.

Als ik een ander mapje open, verschijnen er trainingsbeelden op mijn scherm. Niet vlijmscherp, maar wederom uniek fotomateriaal. Ik zag ze nooit eerder. In overleg met eindredacteur Yoeri selecteer ik er enkele voor het magazine, waarin we oud-Ajacied Guido Pen over dit treffen spreken. In een andere map: onleesbaar bewijs van de Ajaxblamage. Het zijn foto’s van lyrische Cypriotische ochtendkranten. En tot slot de reden voor het redactionele gejuich: 87 foto’s van de wedstrijd zelf. Historisch erfgoed. 

De wedstrijd- en sfeerbeelden zijn kwalitatief matig, soms ronduit slecht. Normaliter vervelend, maar nu geeft het een extra dimensie aan de Ajaxblamage in de Cypriotische nacht. Fraai in zijn lelijkheid, al betwijfel ik of dat ook zo had gevoeld als Ajax in Nicosia zou zijn uitgeschakeld. 

De foto’s zijn gemaakt door Savvides. Hij blikt op ons verzoek graag terug op die memorabele avond en zijn bijzondere verhaal, waardoor we de foto’s nu ook in bezit hebben. “Het Makario Stadion zat propvol. Ik herinner me dat iedereen benieuwd was hoeveel doelpunten Ajax die avond zou maken,” blikt hij 46 jaar later terug.

‘Het doel was simpel: zorg dat je alle doelpunten vanachter het doel hebt.’

Saki’s vader is eind jaren zeventig professioneel fotograaf, aanvankelijk gespecialiseerd in politiek. “Tot de oorlog in 1974. Toen verhuisden we na de Turkse invasie naar Nicosia. Drie jaar later nam hij een gok en verruilde hij de politiek voor sportfotografie.”   

Aan de hand van zijn vader leerde Savvides de kneepjes van het vak. “Op mijn negende, in 1978, reisde ik met supporters per bus mee naar uitwedstrijden en ontwikkelden we de foto’s aan het eind van de dag. Zo kregen kranten voor het eerst foto’s van wedstrijden buiten Nicosia.”

Hij schoot zijn foto’s met een vijftigmillimeterlens. “Het doel was simpel: zorg dat je alle doelpunten vanachter het doel hebt. Dat was niet eenvoudig, want ik moest de camera handmatig instellen. De extra uitdaging was dat ik achter het doel dóór het net moest fotograferen.”

Zo stond de prille tiener op 7 november 1979 voorbereid achter het doel van Piet Schrijvers. “Er waren nog tien fotografen. Mijn vader zei me achter het Ajaxdoel te gaan staan, omdat alle anderen achter het doel van Omonia Nicosia zouden plaatsnemen. ‘Het is voetbal, je weet nooit hoe het loopt,’ zei hij.”

“Het lukte me alle treffers te fotograferen. Die 4-0 is nog steeds een hoogtepunt in de historie van de club. Mijn foto’s haalden de volgende ochtend de kranten. Dat maakte het óók een onvergetelijke avond.”

Voor de juiste prijs koop ik drie beelden van Saki. De tientallen ongebruikte foto’s bewaar ik zorgvuldig in een mapje op mijn pc. Als we meer willen, weten we wat te doen.

Dit artikel is onderdeel van een speciaal themanummer van ons magazine Ajax Life, waarin we toewerken naar Ajax’ vijfhonderdste officiële duel in Europa. De uitwedstrijd tegen Omonia Nicosia staat als nummer 122 op die lijst. Het magazine ook ontvangen? Word dan snel lid!

Fotograaf Savvides in actie. © Saki Savvides