• Ajax Life Podcast #202 - Elf kilo aan Ajaxhistorie

Ik neem vandaag een kijkje bij onze expositie Eén club, Eén stad, Ajax Amsterdam, ook omdat er een toffe gastspreker komt. Het is Jacob Bergsma, voormalig communicatiemanager bij Ajax en auteur van zes Ajaxboeken. Hij was van 2001 tot 2003 manager communicatie en public relations bij onze club.

Bergsma vertelt op levendige wijze over zijn eigen ervaringen bij Ajax en neemt de volle zaal aan de hand van foto’s mee door de roemrijke historie van de club. We zien hoe Ajax een stijlicoon wordt. Van Jack Reynolds tot Francesco Farioli. En van Bob ten Have tot Zlatan Ibrahimovic. 

Over Zlatan volgt meteen een fraaie anekdote. Toen de Zweedse spits in 2001 neerstreek in Amsterdam, was er een heuse perspresentatie. Bergsma was daar als communicatieman bij aanwezig en zag Zlatan staan. Met een roze pullover en lichtroze overhemd. 

Bergsma: “Ik liep naar hem toe en gaf hem een hand. Ik vertelde dat een roze pullover met een lichtroze overhemd niet heel handig was en dat ik nog wel een Ajaxoverhemd voor hem had. Zlatan keek me doordringend en vuil aan. Een seconde of tien, zonder wat te zeggen. En toen: ‘Nobody tells Zlatan what to wear!’ Dat was mijn eerste ontmoeting met de spits.”

Een mooie herinnering. En dus zien we Zlatan tijdens zijn perspresentatie in de kleding op bovenstaande foto. De aanvaller had niet alleen op het veld iets ongrijpbaars. Ongrijpbaar was hij ook buiten de lijnen. Daar maakte Bergsma meteen kennis mee.

Zlatan keek me doordringend en vuil aan. Een seconde of tien, zonder wat te zeggen. En toen: ‘Nobody tells Zlatan what to wear!’

Over roze kleding gesproken, Bergsma deelde daar nóg een mooi verhaal over. In die tijd besloot trainer Co Adriaanse om Ajaxiconen Aron Winter en Richard Witschge te verbannen naar de toen veelbesproken ‘kleedkamer twee’. Dat was wat…

Witschge haalde volgens Bergsma zijn gram op een tamelijk bijzondere wijze. De leden van de spelersraad – Witschge was er eentje van – werden ruim voor het nieuwe seizoen bij kledingsponsor Oger uitgenodigd de nieuwe pakken voor het nieuwe seizoen uit te zoeken. Witschge zei tegen de anderen: “Jullie hoeven niet te gaan, ik ga wel.” Vervolgens kon hij dus uitzoeken wat hij zelf wilde…

Witschge kwam vol plezier terug met wanstaltige roze overhemden. Heel Ajax stond ermee voor schut en Witschge schijnt zich werkelijk een slag in de rondte te hebben gelachen. 

Aan het eind van dat seizoen was Adriaanse al op de keien gezet. Ronald Koeman was de nieuwe trainer. Ik heb tijdens het schrijven van dit stuk een foto voor me: op het bordes van het Leidseplein toont Koeman de KNVB-beker. Hij draagt een foeilelijk roze overhemd. Met de hartelijke groeten van Witschge.

Aanbevolen

Duik in geschiedenis van Ajax én Amsterdam bij expositie in Stadsarchief!

En zo is het een vermakelijke lezing vol mooie anekdotes. We zien Ajax door de jaren heen. Van grauw saai zwart tot de kleurrijke club die het nu is. Volgens Bergsma kan dat laatste overigens wel wat minder. Hij toont een recente foto van spelers op het veld. “Die trainingspakken in blauw-geel… Dat is toch wanstaltig?”

Ik ben het met hem eens. Met Ajax heeft het inderdaad weinig te maken. Bergsma toont prachtige foto’s. Ik staar naar een hele oude prent waarop het publiek nog helemaal donker is gekleed. De tijd van bolhoedjes. Kleuren zijn er amper. Ook passeert een prachtige foto waarbij Amsterdammers hun club volgen via een televisie in een etalage. Niet iedereen had destijds een tv thuis.

Degelijkheid. De ommekeer kwam in de jaren zeventig, toen Ajax driemaal op rij de Europacup I won. Ajax kreeg vrij letterlijk kleur op de wangen. Rinus Michels zorgde bij zijn aanstelling als trainer voor een professionaliseringsslag richting wat men nu nog altijd totaalvoetbal noemt. 

Michels – hij kreeg achthonderd gulden per maand – stuurde in 1965 een brief aan alle spelers. Drie keer trainen in de week werd acht keer trainen. De teugels werden aangetrokken en Europa niet veel later veroverd.

Wat The Beatles waren voor Engeland, dat werd Ajax voor Nederland.

We zien beelden van prachtige huldigingen met supporters. Ook hier steeds meer kleur. Alleen bij de derde op rij behaalde Europacup I werd een huldiging met publiek volledig overgeslagen. De gemeente Amsterdam zag er het nut niet van. “En bovendien, we kunnen wel aan de gang blijven,” liet burgemeester Ivo Samkalden destijds droogjes optekenen vanuit het stadhuis.

Voetballers werden helden in die tijd, zo verhaalt Bergsma. Op televisie, in boeken, in reclames (‘rook verstandig’, aldus Cruijff), bij sponsoren, in liedjes (oei, oei, dat was me weer een loei!) en bij openingen. Maar ook auto’s, haardracht en kleding gingen meetellen. Spelers werden stijliconen. Cruijff opende zelfs een schoenenwinkel: Johan Cruijffs Shoetique.

Wat The Beatles waren voor Engeland, dat werd Ajax voor Nederland. Ajax ging met z’n tijd mee. Het begon met grijs en grauw, toen kwam de ommekeer. Ajax als club werd ook een heus stijlicoon. En dat is het nu nog steeds. Zeker nu de club heel eigenwijs het klassieke Ajaxlogo heeft laten terugkeren in een tijd waarin clubs juist verder moderniseren.

Er staan de komende weken meerdere Ajaxlezingen op het programma in het Stadsarchief. Ook worden prachtige Ajaxdocumentaires vertoond in de filmzaal. Hou vooral onze kanalen in de gaten. We komen snel met meer informatie. Ajax voetbalt deze dagen niet, maar onze club hoef je ook nu niet te missen.

De expositie Eén club, Eén stad, Ajax Amsterdam is te bezoeken tot en met 31 augustus. Het Stadsarchief Amsterdam is iedere week van dinsdag tot en met vrijdag geopend tussen 10.00 en 17.00 uur. Op zaterdag en zondag kun je van 12.00 tot 17.00 uur binnenlopen. 

Er staan mooie Ajaxdocumentaires op het programma in het Stadsarchief.