Wij gaan graag een stapje verder dan scorebordjournalistiek, vandaar dat we ons na een wedstrijd altijd graag buigen over de diverse plots. Nou, die plots leveren zelfs na een 'tussendoortje' als Fortuna-uit nog best een leuk verhaal op, lees maar snel verder!

Als je iets verder durft te kijken, kan op die manier zelfs Fortuna - Ajax bijzonder boeiend worden. Het levert sowieso stof tot nadenken op voor een ontevreden Erik ten Hag, die geen halve maatregelen nam door zijn volledige rechterflank naar de kant te halen.

Goed, we springen de diepte in. Met dank aan @11tegen11!

Expected Goals en pitch plot
Ajax was duidelijk de bovenliggende partij in het Fortuna Sittard Stadion, maar als je naar het model kijkt dat de waarschijnlijkheid van doelpunten meet, blijkt scoren echt zo gemakkelijk nog niet. En omgekeerd waren de paar mogelijkheden die Fortuna kreeg echt heel erg groot.

Je kunt van alles vinden van de totale waarde van 1,38 om 1,43 Expected Goals, maar in algemene zin geldt sowieso: scoren is moeilijker dan je denkt. Veel moeilijker. We roepen met z'n allen toch zeker een keertje of tien per seizoen dat het ook 5-2 had kunnen worden... Maar waarom wordt het vervolgens zelden 5-2?

Omdat het dus zo simpel nog niet is om een doelpunt te maken! Aanzwellende kritiek op Sébastien Haller slaat daarom voorlopig echt he-le-maal nergens op. Ja, Haller kreeg twee kansen voordat hij bij poging drie – de moeilijkste van allemaal – alsnog raak prikte. De eerste keer kwam de keeper prima uit waardoor het voor Haller sowieso lastig werd, met de tweede kans had hij zuiniger kunnen omspringen.

We bedoelen maar te zeggen: Haller gaat echt niet iedere wedstrijd een hattrick maken. Dat lukt bijna geen enkele spits, ook niet als je 22,5 miljoen euro kost. Overigens merk je dat Haller en de overige Ajacieden echt nog aan elkaar moeten wennen. Bedenk dat er amper tijd is om serieus met elkaar te trainen, juist omdat de wedstrijden elkaar in dit drukke schema zo snel opvolgen. En dat terwijl het zo simpel lijkt om een balletje tenminste in de hoek te mikken...

Een blik op de plots verraadt voldoende sprongetjes en balletjes, ten teken dat het Ajax eindelijk eens een volledige wedstrijd lukte om gevaarlijk te blijven. En dan waren er ook nog meerdere momenten waarop een aanval gevaarlijk oogde, maar er geen schot werd gelost. Zelfs counteren met vijf-tegen-één leverde geen doelpunt op. Soms kun je echt gek worden van Ajax...

Ondanks alle gebreken bleven de mogelijkheden zich aandienen. Dat is positief. Dat is waar we ons aan vasthouden, want het veldspel houdt nog niet altijd over. Je merkt wel dat Ajax vaak de betere of op z'n minst gelijkwaardig is aan een (sterke) tegenstander, maar je moet ook doorbijten. Hoe moeilijk dat ook blijkbaar is.

Misschien is de middelmatige afronding wel een teken van concentratiegebrek, als gevolg van het drukke schema. Of niet? Ten Hag wees er terecht op dat de voorhoede midweeks werd gespaard.

Passmaps
Fortuna-uit was best een a-typische wedstrijd als je kijkt naar Ajax aan de bal. Normaal is het Daley Blind die de lijnen uitzet en de opbouw verzorgt, maar dit keer noteerde de verdediger slechts 34 passes. Dat is voor zijn doen echt heel weinig. Zoiets werkt door, kijk maar.

Blind is normaal gesproken de fundering onder het Ajaxspelletje. Zoals wel vaker dit seizoen ligt de nadruk op linkd, maar dit was te danken aan regelaar Ryan Gravenberch en Nico Tagliafico. Nicooo bloeit de laatste weken weer wat op, fijn om te zien. Des te leuker was het dat hij assist gaf bij de 1-2, dat zal hem goed doen!

Maar goed, de passmap is er desondanks niet eentje waarvan wij zeggen: zo hoort het! Het is en blijft een probleem om verbinding te maken tussen middenveld en aanval. Ajax voetbalt weinig over de as van het veld – check de voorwaartse output van Davy Klaassen – en zoekt snel de zijkanten.

Dat is gevaarlijk. Een tegenstander doet niets liever dan Ajax naar de buitenkant dwingen en zoals je ziet, lukte dat prima. Zowel Antony als Dusan Tadic werd geregeld gevonden. Maar dan loop je het gevaar van een hoefijzervorm op de passmap. En dat is het laatste wat je wilt... Waarom? Als we opmerken dat het spel onder Frank de Boer dezelfde verkeerde afslag nam, weet je genoeg.

Het vervelende is dat Ajax wel 'moest', want het leed zo veel balverlies... Gravenberch kan het echt niet allemaal in zijn eentje, maar kreeg weinig steun van Klaassen en Zakaria Labyad, die het eens mocht laten zien als nummer tien. Dat is in principe zijn beste positie, maar dit optreden viel nogal tegen. Een passzuiverheid van 75,9 procent is echt te weinig. Ook de 75 procent van Klaassen was onvoldoende. Ter vergelijking: Gravenberch noteerde 88 procent geslaagde passes.

Het is dan gemakkelijk roepen om vervangers. Edson Álvarez en Lisandro Martínez bijvoorbeeld. Ze lijken deze dagen iets meer in the picture te staan en hoewel zeker Martínez er in de slotfase even lekker op klapte en stond te strijden, was het in balbezit niet best. Hij bleef steken op 66 procent goede passes en Álvarez maakte het met slechts 57 procent nog bonter. Een basisplaats voelt op die manier ver weg.

Natuurlijk zegt zo'n getal op zich niet alles. Je wilt zien dat Ajacieden voorwaarts voetballen, risico nemen en proberen te combineren. Dan raak je ook wel eens een balletje kwijt. Geen probleem, doen we echt niet moeilijk over. Maar wat we wel problematisch vinden: Haller verloor bijna de helft van de ballen die hij ontving (slechts 66 procent succesvol) en ook Tadic kwam niet boven de 75 procent. Dan maak je het jezelf gewoon heel erg moeilijk.

Als je het zo bekijkt, is het een wonder dat wordt geroepen dat 2-5 ook een realistische uitslag was...

Zone 14 en halfspaces
Ajax sloeg twee keer toe uit een lange voorzet. Maar weet je wat de slechtste manier is om te willen scoren? Lange voorzetten geven. Serieus... dit zijn de ballen die voor een verdediging het simpelst zijn weg te werken. Je moet je pas zorgen maken als je wordt weggespeeld, een voorzetje kan weinig kwaad.

Des te vervelender is het dat Ajax maar liefst 31 voorzetten gaf. 31! 31... Dat is echt veel te veel. Ja, Haller is kopsterk. Maar er zijn betere manieren om hem te bedienen. En die lijn tussen Antony en Tadic in de passmap, staat die voor alle te lange voorzetten van de ene buitenspeler waarna de andere de bal nipt binnen wist te houden?

Van die 31 voorzetten gaf Tadic er 14. Zonder succes... De voorzetten met succes kwamen van Labyad – een lange corner! – en Tagliafico, zoals eerder aangestipt. Met een korte voorzet is trouwens niets mis. Die is zelfs stukken gevaarlijker dan een lange bal voor het doel pompen. Precies dat toonde Fortuna aan bij de gelijkmaker...

Helaas zie je dat Ajax regelmatig de zijkanten zoekt. Te snel. Te vaak. Zone 14 ziet er hoopvoller uit, want daar spot je ook wat direct spel zoals we zo graag willen zien. Haller was twee keer dicht bij succes, dus het kan wel. Het kan echt! En de ruimte lag er ook. Maar vooral vanuit de halfspaces mag vaker de afslag – desnoods via een indraaiende voorzet – richting doel worden genomen, in afstemming met Haller en anderen.

Het liep nu goed af, maar er is geen garantie dat Ajax op dankzij dit aanvalsspel ook tegen Willem II en AZ kan oogsten. Terwijl het er nu echt om draait...