Laten we beginnen met het grootste verbeterpunt: de stand op de ranglijst. Ajax staat halverwege het seizoen tweede met vijf punten minder dan Feyenoord. Ajax verspeelde twee keer in korte tijd vijf punten, aan het begin van het seizoen en vlak voor de winterstop.

Je kunt dus beide periodes ‘de schuld’ geven van de achterstand. In augustus ging het in eigen huis mis tegen Roda JC (2-2) en Willem II (1-2), toen Peter Bosz nog niet klaar was met het bouwen van zijn team. Vier maanden later verloor Ajax vijf punten tegen FC Twente (1-0) en PSV (1-1), tegenstanders waartegen je punten kunt verspelen.

Ajax moet dus in de achtervolging. Dan is het goed om te weten hoe Ajax het in de eerste seizoenshelft deed. Dus vroegen we statistieken aan Opta Sports in de hoop daar vertrouwen uit te putten voor deel twee van dit seizoen. En wat blijkt: Ajax scoort op veel onderdelen beter dan Feyenoord. Nummer drie PSV doet het in veel subklassementen zelfs beter dan de koploper.

Verwachte doelpunten
Uit veel cijfers blijkt dat de koploper boven zijn stand leeft. Dat komt het best tot uiting als we kijken naar de expected goals (ExpG), een methode om te bereken hoe groot de kansen zijn die een club krijgt. Meer uitleg over ExpG vind je hier.

Feyenoord maakte bijna 11 doelpunten meer dan je op basis van hun kansen zou verwachten. Bij Ajax was dat verschil veel kleiner: 1,6 doelpunt meer dan de voorspelling. PSV maakte daarentegen bijna 9 doelpunten minder dan verwacht. Kijkend naar de kansen zou het verschil op de ranglijst dus kleiner moeten zijn.

Tabel 1: Expected goals (ExpG), eredivisie 2016/2017

We horen je denken: lekker belangrijk, het gaat er uiteindelijk om hoeveel je scoort en niet hoeveel je had kunnen scoren. Klopt. Toch is deze methode de best mogelijke voorspeller voor de toekomst. De kans is klein dat clubs meer blijven scoren dan dat je uit het aantal kansen kunt verwachten. En PSV zal uiteindelijk ook wel meer gaan scoren dan in de eerste seizoenshelft.

Wie tabel 1 heeft bekeken ziet dat Ajax in het verwachte aantal doelpunten net iets onder Feyenoord en PSV staat. Dat komt grotendeels doordat de twee concurrenten vaker van binnen de zestien meter schieten en dan is de kans op een doelpunt het grootst. PSV schoot in de eerste seizoenshelft 202 keer terwijl het in het strafschopgebied stond, Feyenoord 197 keer en Ajax 192.

Daarin moet Ajax zich verbeteren. Ajax (347 schoten) schiet wel meer dan PSV (309) en Feyenoord (307), maar doet dat in 45 procent van de gevallen van buiten de zestien. Dit hoge aantal schoten van buiten de zestien komt vooral door Hakim Ziyech, hij probeerde 61 keer te scoren van afstand. Nummer twee op deze lijst, Lewis Baker (Vitesse), volgt met 30 schoten op ruime afstand. Ajax – en Ziyech – moeten op dit punt dus nog stappen zetten. Gelukkig gaat het al beter dan vorig seizoen.

Tabel 2: Schoten Ajax na 17 wedstrijden, 2015/2016 versus 2016/2017, tussen haakjes de positie ten opzichte van andere eredivisieclubs

Sterke verdediging
Kijkend naar de schoten en de gecreëerde kansen gaat het dus al beter dan een jaar geleden, al kan het nog beter. Wat verder opvalt is dat Ajax prima staat te verdedigen. Ajax kreeg in de eerste 17 wedstrijden van dit voetbaljaar wel net iets meer doelpunten tegen dan vorig seizoen (13 om 11), maar onder de motorkap lijkt het toch beter in elkaar te zitten.

Tabel 3: Ajax na 17 wedstrijden, 2015/2016 versus 2016/2017, tussen haakjes de positie ten opzichte van andere eredivisieclubs

Op alle vlakken scoort Ajax beter dan vorig seizoen. We geven graag nog een eervolle vermelding aan Lasse Schöne. Van de 349 onderscheppingen nam hij er 45 voor zijn rekening, daarmee is hij tweede van alle Ajacieden. Bedenk daar even bij dat hij pas sinds eind september een basisplaats heeft. Sowieso onderschept Ajax veel meer ballen dan vorig seizoen. Onder Bosz wordt sneller druk gezet, denken wij dan.

Vergeleken met eredivisieploegen doet Ajax het ook prima. Geen enkel team onderschepte de bal vaker dan de Ajacieden. In het aantal schoten tegen moet Ajax (150) alleen PSV (141) voor zich dulden.

Tabel 4: Onderscheppingen in eredivisie, seizoen 2016/2017

Tabel 5: Minste schoten tegen in eredivisie, seizoen 2016/2017

Dribbelen
Aanvallend is het net zo goed stuivertje wisselen met PSV. Ajax is met 499 dribbels dribbelkampioen van de eerste seizoenshelft. De Eindhovenaren, nummer twee in dit klassement, dribbelden 163 keer minder Ajax. Opvallend genoeg staat NEC derde met 347 dribbels. PSV (5724 keer) passt wel weer iets meer op de helft van de tegenstander dan Ajax (5418), Feyenoord is derde met 5025 passes.

Dat Ajax zoveel dribbelt, is een trendbreuk. Vorig seizoen rond deze tijd stond het nog derde van de eredivisie met 364 dribbels. Toen werd door Ajax vaker voor een voorzet gekozen, kijk maar in de tabel hieronder.

Tabel 6: Ajax na 17 wedstrijden, 2015/2016 versus 2016/2017, tussen haakjes de positie ten opzicht van andere eredivisieclubs

Het is goed mogelijk dat Bosz voorin daarom kiest voor dribbelaars Amin Younes en Bertrand Traoré. Ook de backs Daley Sinkgraven en Joël Veltman zijn meer dribbelaars dan hun voorgangers. Dat is een goede zaak, want we legden al eerder uit dat voorzetten geen goede manier zijn om doelgevaar te stichten.

De Ajacieden kunnen dit tussenrapport al met al trots aan hun opa en oma laten zien, misschien krijgen ze er nog wel een paar euro’s voor. Maar een strenge vader of moeder ziet ook nog genoeg verbeterpunten. Dan zullen ze vooral wijzen op het aantal schoten binnen de zestien en de stand op de ranglijst.

Als Ajax nog net even iets beter gaat spelen, zien we het zonnig in voor de tweede helft van het seizoen. We zijn benieuwd.